مبحث «اجماع» و بررسی آن در مبانی فقهی و تفسیری آیت الله خامنه ای

کرسی علمی – ترویجی

عنوان کرسی: مبحث «اجماع» و بررسی آن در مبانی فقهی و تفسیری آیت الله خامنه ای

معاونت پژوهشی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (دانشکده علوم قرآنی قم)

ارائه دهنده: جناب آقای عرفان چهری (دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی)

ناقد: جناب آقای دکتر مهدی باکوئی

دبیر علمی کرسی: جناب آقای محمدعلی خرمی (دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی)

زمان: چهارشنبه 24 اردیبهشت ماه 1404 ساعت 13 الی 15

چکیده

پژوهش حاضر در خصوص معرفی مختصر مبحث اجماع در اصول فقه، نقد و بررسی آن و همچنین تبیین این مسئله در مبانی فقهی و تفسیری آیت الله خامنه ای می‌باشد که به روش توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای و نرم افزاری تدوین گشته است. نتیجه نشان می‌دهد که حصول اطمینان و یقین به اتحاد فتوای مورد اجماع با رای معصوم، امری سهل الوصول نیست و این حسن ظن به فتوای تعدادی از فقهای شاخص در گذشته بوده که موجب تسری آن به سایر اشخاص و ایجاد نوعی اجماع حدسی نسبت به اتفاق حکم با فتوای اعلام از فقهاء و به تبع آن امام علیه السلام شده است و لذا از درجه اعتبار به کلی ساقط می‌باشد. در ادامه به دست آمد که مقام معظم رهبری بر خلاف برخی بزرگان علم اصول، اجماعات حدسی و منقول از قدمای فقها مانند سید مرتضی و شیخ طوسی را پذیرفته اند؛ و دلیل ایشان هم اطلاع این بزرگان بر اقوال پیشینیان خودشان و حصول حدس قریب به یقین نسبت به کاشفیت از قول معصوم است . ایشان افراد صاحب اندیشه و اهل تحول در اندیشه‌های رایج زمان را ملزم به استفاده از اجماع دانسته و به همین جهت صاحب جواهر را که در بررسی هر مسئله، شهرت و اجماع را نیز به خدمت می‌گیرد مظهر یک فقیه مقید به مقررات فقاهت و قواعد اصولی و فقهی معرفی می‌کنند.

کلید واژگان: اجماع، فقه، تفسیر، حجیت، آیت الله خامنه ای.