پنجشنبه 01 آذر 1403
تاریخچه تشکیل دانشگاه
هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی که محور اصلی آن قرآن و آموزه‌های قرآنی بود، مدارس و دانشگاه‌های کشور از فقر شدید نیروهای متخصص قرآنی رنج می‌بردند، از طرفی به‌منظور تقویت و گسترش مبانی و پشتوانه‌های علمی، فکری و عقیدتی صحیح و به‌روز؛ و همچنین به‌منظور بهره‌وری مطلوب از موقوفات قرآنی؛ در سال 1361، مرکزی با عنوان «مدرسه تربیت مدرس قرآن کریم» توسط سازمان اوقاف و امور خیریه در تهران تأسیس و آغاز به کار کرد.
این مرکز از سال 1368، تحت عنوان آموزشکده تربیت‌معلم قرآن کریم در مقطع کاردانی، فعالیت خود را در رشته تربیت‌معلم قرآن مجید از طریق آزمون سراسری سازمان سنجش، ادامه داد و در سال 1372 به دانشکده تربیت‌معلم قرآن مجید و سپس دانشکده علوم قرآنی تهران ارتقا پیدا کرد؛ از همان سال علاوه بر تهران، دانشکده قم نیز تأسیس شد و در مقطع کاردانی و کارشناسی در رشته تربیت‌معلم قرآن کریم اقدام به پذیرش دانشجو کرد.
ضرورت‌های فرهنگی و آموزشی کشور و استقبال روزافزون از این دانشکده‌ها، باعث شد که از سال 1373، با تأیید رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، علاوه بر تهران و قم، دانشکده‌های دیگری نیز در چهارده شهر: مشهد، خوی، مراغه، کرمانشاه، شیراز، زاهدان، زابل، شاهرود، آمل، بجنورد، میبد، ملایر، سبزوار و بندرعباس تأسیس و مشغول به جذب دانشجو شوند.
با توجه به حوزه‌های متنوع فعالیت‌های قرآنی و با در نظر گرفتن امکانات موجود، تجربیات تخصصی و وجود مراکز علمی و پژوهشی، از بهمن‌ماه 1387 تا به امروز، این مجموعه با نام «دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم» به فعالیت خود ادامه داده و با ساماندهی 2 دانشکده دیگر در شهرهای اصفهان و خمین و مجموع هجده دانشکده علوم قرآنی، فعالیت خود را گسترش داده است.
برخی اهداف دانشگاه
1. تربیت نیروهای متعهد، مؤمن و توانمند در حوزه علوم و معارف قرآنی در زمینه‌های تدریس، تحقیق و تبلیغ؛
2. ارائه خدمات علمی - فرهنگی به نهادها و سازمان‌های فرهنگی و دینی داخل و خارج از کشور در حوزه علوم و معارف قرآن کریم؛
3. ارتقای سطح فرهنگ و دانش عموم جامعه در حوزه علوم و معارف قرآن کریم با تأکید بر ایجاد زمینه مناسب برای فعالیت همه‌جانبه مردم در این زمینه؛
4. تبادل پژوهش‌های راهبردی قرآنی با مراکز علمی و پژوهشی جهان.
آمار و فعالیت‌ها
ظرفیت فعلی دانشگاه بیش از 7000 دانشجو است که متقاضیان می‌توانند: در مقطع کارشناسی در رشته‌ی علوم قرآن و حدیث؛ در مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های مطالعات قرآن و حدیث با گرایش معارف قرآن، علوم قرآن و حدیث و علوم قرآنی با سه گرایش ادبی، اعجاز و مستشرقان؛ و در مقطع دکتری در رشته تفسیر تطبیقی قرآن؛ به صورت روزانه مشغول به تحصیل شوند.
این دانشگاه تا سال 1402، بیش از 21 هزار دانش‌آموخته داشته که با توجه به آمارهای میدانی، بیش از 75 درصد این دانشجویان، وارد بازار کار شده و یا در مقاطع تحصیلی بالاتر پذیرفته شده‌اند. در این دانشگاه، 80 عضو هیئت‌علمی و بیش از 800 استاد مدعو، مشغول به انجام فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی می‌باشند.
برخی بخش های دانشگاه
مرکز امور قرآنی: طراحی، برنامه‌ریزی و برگزاری دوره‌های آموزش و تربیت مربی قرآن کریم، نظارت بر حسن اجرای برگزاری المپیاد قرآن و عترت و تعامل با بخش‌های قرآنی نهادهای مختلف کشوری از برنامه‌های این مرکز به شمار می رود.
معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی: مهمترین فعالیت این معاونت اداره کلیه امور آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه است. جهت اطلاع از فعالیت‌های آموزشی و نحوه جذب دانشجو به صفحه معاونت آموزشی در سایت دانشگاه مراجعه فرمایید.
معاونت پژوهشی و فناوری: برنامه‌ریزی، توسعه و نظارت بر امور پژوهشی و کتابخانه‌ها و توسعه نشریات علمی دانشگاه از مهمترین فعالیت‌های این معاونت است. جهت آشنایی بیشتر با فعالیت‌های این معاونت به صفحه معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه مراجعه فرمایید.
معاونت فرهنگی و دانشجویی: اداره کلیه امور فرهنگی و دانشجویی، زمینه‌سازی فرهنگی و معنوی برای دانشجویان، تقویت روحیه انقلابی و جهادی و حمایت از فعالیت‌های دانشجویی، بخشی از فعالیت‌های معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه است. جهت آشنایی با فعالیت‌های این معاونت به صفحه معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه مراجعه فرمایید.
معاونت توسعه مدیریت و منابع: مهمترین وظیفه این معاونت، اداره و نظارت بر حسن اجرای امور اداری، مالی و عمرانی دانشگاه است. با ورود به صفحه معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه با این معاونت آشنا شوید.
اداره همکاری‌های علمی و بین المللی: برنامه‌ریزی و ایجاد زمینه ارتباط و همکاری‌های علمی با دانشگاه‌ها، مراکز علمی و آموزشی و سازمان های ملی و بین المللی داخل و خارج از کشور، همکاری در برگزاری سمینارها، کنفرانس‌ها و همایش‌های ملی و بین المللی بخشی از فعالیت‌های این اداره است.
پژوهشکده: برنامه‌ریزی و فعالیت در زمینه طرح‌های کلان قرآنی، تفاسیر مختصر قرآن، نسخ خطی قرآنی و مصاحف کهن از فعالیت‌های شاخص این بخش است.
مدارس بهار نور معرفت: تربیت و آموزش دانش‌آموزان در نقاط مختلف کشور و در مقاطع مختلف تحصیلی از مهمترین فعالیت‌های مدارس تأسیس شده توسط دانشگاه است.
بنیاد خیران و واقفان: مهمترین وظیفه این بخش ایجاد راه‌کارهای مؤثر جهت استفاده از ظرفیت خیران و واقفان در انجام برنامه‌های دانشگاه در زمینه‌های مختلف قرآنی، فرهنگی، علمی و آموزشی است.
دانشکده‌ها: هم اکنون 18 دانشکده در سراسر کشور به فعالیت‌های آموزشی مشغولند که اسامی این دانشکده‌ها به شرح زیر است: (جهت آشنایی بیشتر با فعالیت دانشکده‌ها با کلیک بر روی نام دانشکده، وارد سایت شوید.)
4. دانشکده علوم قرآنی بندرعباس
13. دانشکده علوم قرآنی کرمانشاه
برخی فعالیت‌های پژوهشی
انتشارات و کتابخانه: انتشارات دانشگاه هر سال دست به انتشار تعداد قابل توجهی از کتب اعضای هیأت علمی و پژوهشکده دانشگاه می‌زند. همچنین تمامی دانشکده‌های علوم قرآنی دارای کتابخانه تخصصی می‌باشند که لیست کتب آنان به همراه پایان‌نامه‌ها و لیست نسخ خطی قرآنی و تفسیر دانشگاه (که تصاویر آن نزد دانشگاه موجود است)، در سایت کتابخانه دانشگاه قرار گرفته است که علاقه مندان و پژوهشگران می‌توانند با مراجعه به این سایت از محتوای علمی سایت بهره‌برداری کنند.
کتاب سال: کتاب سال قرآنی، یکی از فعالیت‌های مهم دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم است، که تا کنون 4 دوره از آن برگزار شده و پنجمین دوره آن در سال 1403 برگزار خواهد شد. جهت اطلاع از جزئیات این فعالیت پژوهشی به صفحه کتاب سال دانشگاه مراجعه فرمایید.
همایش پژوهش‌های قرآنی: دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم متولی برگزاری همایش بین المللی پژوهش‌های قرآنی است که تا کنون 13 دوره از آن با موضوعات مختلف برگزار شده و سال جاری چهاردهمین دوره آن برگزار خواهد شد. جهت اطلاع بیشتر از این فعالیت به سایت همایش مراجعه فرمایید.
مجلات: هم‌اکنون دانشگاه دارای 7 مجله علمی است که 6 مجله آن دارای رتبه «ب» از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند و یک مجله دیگر دارای رتبه علمی - پژوهشی از حوزه علمیه قم می‌باشد. عناوین این مجلات به شرح زیر است: (جهت ورود به سامانه مجلات بر روی نام هر مجله کلیک کنید.)
1. دوفصلنامه «مطالعات تفسیر تطبیقی»، دارای رتبه «ب» از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
2. پژوهشنامه «نقد آراء تفسیری»، دارای رتبه «ب» از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
3. دوفصلنامه «مطالعات تأویلی قرآن»، دارای رتبه علمی - پژوهشی از حوزه علمیه؛
4. فصلنامه «قرآن و علوم اجتماعی»، دارای رتبه «ب» از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
5. فصلنامه «قرآن، فرهنگ و تمدن»، دارای رتبه «ب» از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. این مجله در پایگاه بین المللی DOAJ ثبت شده است؛
6. دوفصلنامه «شبهه پژوهی مطالعات قرآنی»، دارای رتبه علمی - ترویجی از حوزه علمیه؛
7. دوفصلنامه «مطالعات سبک شناختی قرآن کریم»، دارای رتبه «ب» از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم